Streszczenie: Dr Erica Perrier, badaczka kwestii związanych z nawodnieniem i fizjologią, Danone Research, Palaiseau (Francja).
Wskaźniki biologiczne (biomarkery) nawodnienia organizmu w próbkach dobowej zbiórki moczu powszechnie stosuje się do oceny stanu odwodnienia organizmu, ostatnio zaś zwraca się uwagę na ich znaczenie w ocenie ryzyka różnych chorób nerek i dróg moczowych. Niestety, zbieranie moczu do badania przez okres 24 godzin jest zarówno czasochłonne, jak i kłopotliwe. Ponadto nie wiadomo, jak szybko biomarkery nawodnienia w moczu reagują na zmiany w zakresie dziennego spożycia wody. Dotyczy to także biomarkerów nawodnienia badanych we krwi i ślinie.
Krótszy okres zbierania moczu zredukowałby czas i wysiłek potrzebne do uzyskania próbki i uczyniłby codzienne monitorowanie stanu nawodnienia łatwiejszym dla lekarzy, pracowników służby zdrowia i zainteresowanych osób. Niestety, wiele metod biologicznych wymaga przestrzegania rytmu dobowego. W zależności od pory uzyskania danej próbki zawarte w niej wartości mogą się różnić. Obecnie nie ma jasności co do tego, czy próbki moczu pobrane o różnych porach dnia przez krótszy okres dokładnie odpowiadają wartościom dla dobowej zbiórki moczu.
Naszym celem była ocena reaktywności biomarkerów nawodnienia na zmiany w zakresie spożycia płynów oraz ocena ich wahań dobowych. Dokonaliśmy pomiaru szerokiego zakresu biomarkerów nawodnienia w moczu, krwi i ślinie w dwóch grupach zdrowych osób dorosłych, przed zmianą ilości wody spożywanej przez nich w ciągu dnia i po niej.
U zdrowych osób dorosłych prowadzących siedzący tryb życia biomarkery moczowe (osmolalność, ciężar właściwy, kolor i objętość) szybko reagują na zmiany w zakresie spożycia wody (w ciągu pierwszych 24 godzin). I na odwrót, osmolalność krwi i śliny nie uległa zmianie po zmianie spożycia wody.
Zagęszczenie i objętość moczu podlegały wahaniom dobowym; wartości te różniły się w zależności od pory dnia pozyskania próbki. Pomiary osmolalności moczu w próbkach zebranych w godzinach popołudniowych (12:00-16:00 oraz 16:00-20:00) najbardziej odpowiadały wartościom zaobserwowanym dla dobowej zbiórki moczu i mieściły się w zakresie typowej dla dobowej zbiórki moczu wartości 50 mOsm/kg, odpowiednio, w 75% i 87% przypadków.
Choć osmolalność śliny nie zmieniała się w odpowiedzi na zmianę spożycia płynów, przejściowe różnice zaobserwowano wcześnie rano (wzrost) oraz w ciągu godziny po śniadaniu i obiedzie (spadek).
Ostatnie badania zwracają uwagę na związki zachodzące między spożyciem płynów, wydalanym moczem a ryzykiem występowania chorób, np. objętość i zagęszczenie moczu mogą wpływać na ryzyko wystąpienia przewlekłej choroby nerek i nawrót kamieni nerkowych. Monitorowanie biomarkerów moczowych świadczących o stanie nawodnienia organizmu może stanowić dla pracowników służby zdrowia, pacjentów i populacji ogólnej prosty sposób na upewnienie się, czy spożywane ilości wody są wystarczające do utrzymania dobrego stanu zdrowia. Pobieranie próbek moczu w krótszych okresach czasu i o odpowiedniej porze, szczególnie w godzinach popołudniowych, może stanowić o wiele wygodniejszą metodę niż badanie dobowej zbiórki moczu, a tym samym łatwiejszy sposób na monitorowanie codziennego stanu nawodnienia organizmu.
Artykuł dostępny na: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23604869
